Yaz mevsimi ile birlikte beslenme düzeni ve günlük yaşam alışkanlıklarının değişmesine ek olarak tatil sezonunun da açılması yaz hastalıklarının sık görülmesine neden oluyor. Sıcak aylarda çabuk bozulan ya da hijyenik ortamlarda hazırlanmayan gıdalar, soğuk ve buzlu içeceklerin tüketilmesi ishale sebebiyet verirken; bu sorunun basit gibi görülmesi bazı olumsuzluklara yol açıyor. Memorial Şişli Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Özlem Kaplan, ishal hakkında bilgi verdi.
 

Günde üçten fazla yumuşak kıvamlı dışkılama, ishal olarak tanımlanmaktadır. İki haftadan kısa süren ishale akut, dört haftadan uzun süren ishale ise kronik ishal denmektedir. İshal birçok şekilde karşımıza çıkabilmektedir. Bu noktada ishalin enfeksiyon kaynaklı olup olmadığı önemlidir.
 

Bu belirtilere dikkat!
İshal tablosunun önemsenmesi gerekmektedir. Bazı durumların varlığında mutlaka hekime başvurulmalı, damar yolundan sıvı ve elektrolit takviyesi yapılmalıdır. Ayrıca dışkının incelenmesi ile enfeksiyonla ilgili nedenler varsa ortaya konmalı ve tedavi planlanması yapılmalıdır. İshalde dikkat edilmesi gereken noktalar şöyledir:

• İshalin 48 saatten uzun sürmesi
• 38 dereceyi geçen ateşin olması
• Dışkıda kan görülmesi veya dışkının renginin siyah olması
• İshalle birlikte şiddetli bulantı ve kusma olması
• Şiddetli karın ağrısının varlığı
• Ağızdan sıvı alımının olmaması

Evde ishal tedavisi
Kusma, bulantı, ağızdan sıvı alımının olmaması gibi kritik belirtiler yoksa, genel durumun iyi olduğu hastalarda evde hazırlanacak sıvılarla ishal tedavisi mümkündür. Herkes bu sıvıyı evde kolayca hazırlayabilmektedir. İshali tedavi eden sıvının tarifi şöyledir:
 

• 1 lt kaynatılmış soğutulmuş su
• 1 çorba kaşığı şeker
• 1 tatlı kaşığı tuz
• 1 çay kaşığı karbonat

Bu malzemeleri karıştırıp gün içinde yudumlayarak içmek, basit ishali tedavi edebilmektedir.
 

Ölüme kadar götürebilir
İshal vakalarında sadece su değil, bunun yanında potasyum ve sodyum gibi mineraller de kaybedilmektedir. Potasyum eksikliği kalp hastalıklarına, kas zayıflıklarına yol açarken; sodyum eksikliği baş ağrısından, zihin karışıklığına, bilinç kaybından, komaya dolayısıyla da ölüme kadar pek çok olumsuz tabloya neden olmaktadır. İshal tedavisinde de vücudun kaybettiği sodyum ve potasyum yerine konulmaktadır.
 

Açık büfe yiyecekleri ishal edebilir
Yaz mevsiminde ishal daha sık görülmektedir çünkü bakteriler sıcak ortamlarda üremektedir. Yazları ortam ısısının artması nedeniyle açıkta bırakılan besinler çok tehlikeli olmaktadır. Ancak ishal sadece gıda kaynaklı değildir. Durgun sular, girilen havuzların iyi temizlenmemesi ve bu suyun yutulması da ishal vakalarını getirmektedir. Açık büfelerde bulunan yiyeceklerde de bakteri birikimi oluşurken, bu bakteriler ishale sebebiyet vermektedir.
Dışarıda içeceğinize buz koydurmayın
Yaz ayları soğuk ve buzlu içeceklerin de sık tüketildiği bir dönemdir. Evde hangi suyla buz yapıldığı bilinmektedir ama dışarıda hangi tür suyun buz yapımı için kullanıldığı bilinmemektedir. Bu nedenle kalabalık yerlerde buzun kaynağı bilinmiyorsa buzlu içecek tüketilmemelidir. Evde de buz hazırlarken arıtılmış su kullanılmalıdır.

Çiğ sebze ve meyve yemeyin
Kalabalık yerlerde iyi yıkanıp yıkanmadığına emin olmadan çiğ sebze, çiğ meyve ve salata türü ürünleri tüketmemek gerekmektedir. Açıkta olan süt ve süt ürünlerinden, açık dondurmalardan uzak durulmalıdır. Çiğ meyve yenilecekse kabukları soyulup yenilmelidir. Evde de sebze ve yeşillikler arıtma suyla yıkanmalıdır.
 

Çocuğunuzun altını değiştirirken eldiven kullanın
Çocuklarda oluşan ishallerden ebeveynler de etkilenmektedir. Küçük çocukların altı değiştirilirken çocukta bulunan ishal anne ya da babaya da geçmektedir. Bu noktada el hijyeni çok önemlidir. Çocuğun altını değiştirdikten sonra ya çok iyi bir el hijyeni sağlanmalıdır ya da alt değişimi sırasında eldiven kullanılmalıdır. Ayrıca genital bölge temizliği sonrası da eller iyi temizlenmediğinde ishal olunabilmektedir. Çünkü bu temizliği yaparken tırnak aralarına da bazı atıklar yerleşebilmektedir. Genital bölge temizliğinde de mümkün olduğunca eldiven kullanımı sağlanmalı ya da temizlik sonrası eller çok iyi bir biçimde yıkanmalıdır.
 

Susuz kalmamak çok önemli

İshal, susuz kalmaya sebep olmaktadır. Bu noktada kendi kendine muayene önemlidir. Kendi kendine muayenede mukozalara dikkat etmek gerekmektedir. Göz küresi çöktüyse vücut susuz kalmış demektir. Ayrıca cilt de susuzluğun belirtilerini vermektedir. Yeterince sıvı almış bir kişinin cildi elle çekildiğinde hemen yerine gelmektedir. Yeterince sıvı almamış kişilerin cildi çekildiğinde çok yavaş biçimde yerine gelmektedir.