Anadolu Selcuklu  devletinde, Melik Sencerşah 1182 tarihinde Ereğli’yi başkent yapmıştır.

Ereğli kenti ,Osmanlı İmparatorluğu döneminde taht kavgaları ve veliahtlık mücadelelerine konu olan  Cem Sultan ve Şehzade Mustafa vakalarında kritik öneme sahip mekan konumundadır.

Selcuklular ve Osmanlılar döneminde ordunun lojistik aracı olarak kullanılan camızlar ve savaş atları  bir kısmı atcekenoymakları vasıtasıyla   bu  bölgeden karşılanmıştır.

Osmanlı imparatorluğunun 1900 den sonraki en büyük projesi  Bağdat Demiryolu ve Hicaz Demiryolu inşası ile Kasım 1903’te   Konya - Ereğli Bulgurluk arasındaki bölümün yapımı başlamıştır . Bu hat 25 Ekim 1904’te işletmeye açıldı.

Mimar Sinan’ın kent merkezlerinde yaptığı 6 adet kervansaraylardan  bugünTürkiyede ayakta kalan tek eser Ereğli’deki  kervansaraydır.(Rüstem Paşa Kervansarayı)

Orta Anadolu dünya tarihinde en eski yerleşim merkezidir .İlk medeniyet merkezlerinin kurulduğu çok sayıda yerleşim bu bölgededir.Ereğli (Neolitik Çağ M.Ö.7bin-)Çumra ,Çatalhöyük gibi yerleşimler sakinlerine benzer  ilk tarımcı toplulukların yaşadığı yerleşim merkezidir.  Ereğli’deki  5-6 höyük’te yapılacak Arkeolojik kazı sonrası, bu husus kati delillerle  ispat edilmiş olacaktır.

Ereğli kent merkezi  toprak dolgu yöntemi ile yer yer 3 ila 6 metre yüksekliğe ulaşan bir yapıdaki alana oturmuştur, yarıçapı 1.5 km olan şehir bu özelliği ve roma Bizans dönemi yapılan su dağıtım ve kanalizasyon  altyapısı vefatih dönemi  yıkılmış olan ahşap kale yapısı ile  az bulunur niteliktedir.

Ereğli ,1935 yıllarda 1. Kalkınma planında yer alan3  beyaz ifade edilen,Bez,Un,Şeker idealini gerçekleştirmiş ve bölgesinde bugünün Üniversitesi sayılan Köy Enstitüsü,Tarım,Hayvancılık ıslah tesisleri (Merinos )ve Nişasta  üretim vb tesisleri öğününün şartlarında ve aynı dönemde bir faaliyete geçirebilmiş nadir kentlerdendir.

Ereğli Sümerbank bez fabrikası kurulmasını mütakibenşehirde ,ülke genelinde şehir  nüfus oranına göre , çalışanlarca en çok  kooperatif kurulmuş şehirdir.

Ereğli Sümerbank Bez dokuma fabrikası, kurulmasını mütakibdönemde  nüfusuna oranla yurtdışından gelenler ve başka vilayet doğumlu olanların en fazla yaşadığı kent idi, bu özellik 1975’li yıllara kadar da devam etmiştir.

1900 yıllarda Almanlarca Hicaz ve Bağdat Demiryolu projesi kapsamında Gülbahçe semtine yapılan, ırmak geçişi amacıyla hizmete alınan  ve şu an hastane yolunda Raşit Tolun ismi ile demiryolu geçişi olarak kullanılan perçin köprü Türkiye’deki ayaksız en uzun metal perçin köprüdür ve halen 1 asırdan bu yana ayaktadır.

Anadolu’da sönmüş volkan özelliği taşıyan 9 dağdan 5’ ini ( Hasan Dağı, Melendiz Dağı, Karacadağ, Erciyes, Karadağ )bulutlu olmayan bir günde çıplak gözle görebileceğiniz tek kent merkezi Ereğli’dir.

Türkiyede  ırmağınkent merkezigeçişi ve terk edişindedört koldan kenti  terk ettiği tek kent Ereğlidir.

TürkiyedeErezyon ve çölleşme belirtileri gösteren ve obruk oluşumları ile yeraltı sularının çekilmesi sürecini yaşayan sahaya  en yakın  ve en büyük yerleşim yeri Ereğli’dir.

Konar –Göçer Yörükler  ve Türkmen Aşiretleri yerleşim biçimi yönüyle Yörüklere ait Kıl Çadır ve Orta Asya tipi Türkmen Keçe Çadırın (TopaK  Evde denir) aynı dönemlerde birlikte kullanıldığı  tek yerleşim  yeri Ereğlidir.

EREĞLİNİN VARLARI-YOKLARI

- Konya Çumra Çatalhöyükte uzun yıllar arkeolojik   kazıların başında bölgenin turizme ve arkeolojiye kazandırılması için bir Hemşehrimiz ,Ereğliliprofdr Gülay Sert katkı vermekte.

YOK- Çok sayıda Ören yeri ve Hüyük var. Kayda değer arkeolojik araştırma ,kazı çalışması yok

- Alman Teknik İşbirliği Kurumu (GIZ) Türkiye Direktörü Ereğlili Gülay Yaşın Islanmaz  iklim değişikliği ile mücadele için Konya'nın Çeltik ilçesine bağlı Küçükhasan beldesindeki Akgöl, Türk - Alman bakanlıklarının işbirliğiyle yeninden hayata döndürülecek projenin başındadır.

YOK-Ereğli Akgöl ve sulak alanın rehabilitesiiçin  kapsamlı bir proje ve ekip henüz yok.

-Sayı olarak ve kapasite olarak Türkiyenin  sayılı at ciftlikleri ve at pansiyonları var

YOK- Tarım Bakanlığına bağlı üretim odaklı bir hara ve turizme yönelik regülatördeki küçük tesis dışında at binicilik okulu ve hipodrum yok

-Ülkenin en büyük holdinglerinin  birisinin  (Albayrak holding) CEO görevinde bir Ereğli                oturmakta

YOK- DocDr  Ömer Bolat bey Müsiad eski başkanıdır ve Müsiad şubesi Ereğli de yok

-Albayrak  Holdinge bağlı önemli tesislerden  biri Ereğlidedir

YOK -  (Albayrak tekstil)grubunun tesisinde kayda değer  üretim ve istihdam yoktur.

-PankoBirlik te kayda değer hisse ağırlığı olan ,Yönetimde  Ereğlililerin  sözü geçmekte ve birliğe bağlı çok sayıda Ereğlili  pancar ekicisi çiftçi var.

YOK- PankoBirliğin Ereğli gibi büyük bir ilçede istihdam ve üretime dönük tek bir tesisi yok

-Toroslar,Bolkar dağı Ereğli-Tarsus traking parkuru var

YOK -birkaç dağcılık kulubü dışında geniş halk katılımlı faaliyet yok

- Türkiyenin en büyük siyah havuç rekoltesi var

YOK- Ülke çapında üretim yapan  , isim yapmış ulusal marka olmuş Ereğlili Cezerye ve Şalgam

firmamız yok

-Ereğli yöresi belirli bir dönem ülke geneli kök boya ile üretim yapılan Aksaray,Konya ,Karaman,Kayseri üretim bölgelerine benzer en önemli halı üretim merkezi idi.

YOK-Şehirde Bakanlıklara bağlı kök boya ve halıcılık araştırma merkezi gibi, Yüksekokul bünyesinde halıcılık bölümü açılması tarzı girişimler halıcılığın ihyası yönüyle çalışmalar eksik.

- Mimar Sinan’ın kent merkezlerinde yaptığı sadece  6 adet olan kervansaraylardan  bugün ayakta kalan tek eser Ereğli’deki  kervansaraydır.(Rüstem Paşa Kervansarayı)

YOK-Kervansaray turistik amaçlı yada  ,kültür merkezi amaçlı kullanımı  mümkün iken  bir dönem belediye itfaiye binası kullanıldı.  son 30 yıldır kültürel acıdan atıl durumda.

-Ülke geneli en fazla beyaz kiraz istihsali var

YOK-ülke geneli marka olan ve ülke geneli satış zinciri bulunan  beyaz kiraz reçeli firmamız yok

-Rekolte olarak kirazı, domatesi, et üretimi, süt üretimi, elma üretimi önemli yer tutmakta

YOK – Bunlara yönelik süreklilik arz eden kentin tanınırlığına katkı sağlayacak festivali yok

-Ulucami ve Kervansaray dışında köprü ,türbe,Haremeyn vakfı ve çeşitli  Harap Osmanlı Tarihi bina ve kent mimarisini temsil eden binalar ve eserler var.

YOK- Eski Konak ,EskiEser,Tarihi Sokak Restorasyonu şekliyle büyük çaplı çalışma yok

-Şehirde 40 bin bisiklet ve yarım asırlık  yaygın bisiklet kültürü var

YOK- Bisiklet yolu ve etkinlikleri yok

Konyadaki üniversiteye bağlı 2 fakülte ve 2 yüksekokul var

YOK- Civar İller 25  yıllık süreçte üniversiteleşerek  öğrenci sayısını 10 kat artırdı.

Ereğlide  kentin büyüklüğü ile orantılı yeterli öğrenci sayısı  ve yeterli öğretim üyesi yok

Üniversitenin kurulması yönünde kurulma aşamasında faaliyet göstermesi gereken

kesimlerce  ciddi bir gayrette bulunmamakta.

-3 Büyük ilde ve toplamda 6 şehirde Ereğli derneği var

YOK- Bu derneklere  yönelik sinerji oluşturacak siyaset üzeri bulunabilen  dernekler federasyonu yok

-Türkiyenin en geniş sulak alanı  sayılan ve tabiat harikası kuş Cenneti Akgölü var

YOK-Sulak alanda ve Göl civarında  yeterli  su yok

-5 kentte Ereğlili öğrenci  yoğunluğu bulunmakta.

YOK- Ereğlilerin sahipliğini yaptığı  öğrenci yurdu yok

-Kent merkezinde bazı kamu kurumu yöneticileri hariç  Ereğlili sivil toplum örgütleri başkanları ,Dernek başkanı, Oda başkanı, Muhtar vb  görevlerdekilerin yaş ortalaması 55-60 yaş üstü

YOK- Kentte binlerce üniversite mezunu , nitelikli ,kendini yetiştirmiş gençlerimiz var, kentte değişime direnç nedeniyle bu tarz  görev alanlar ya çok az görev alabilenler ise önemsiz görevdeler.

-Türkiyenin en geniş sulak alanında sazlık kamış üretimi var

YOK- Hediyelik eşya ,yalıtım ,dekoratif malzeme ,Ney vb üretim  değerlendirmelerde ön plana çıkabilme arayışı yok

-Şehirde kendini Bekdik ,Kakcı,Macır ,Tatar,Çayan,Dağlı,Çerkez, vb hisseden var

YOK-Ben bu  kentliyim, bu Şehirliyim,Ereğliyim diyen  artık maalesef  yok

-Avrupanın en büyük tur operatörü Ereğlili(Vural Öger)

YOK-Ereğlili önemli turizmciler olmasına rağmen  Ereğliye uğrayan turlar yok ,kentte konaklama ,destinasyon yok  turizm aktivitesi yetersiz

-BelkayaSulukuyuÇatmataEgrikuyu  ile Toros yaylaları iç turizme yönelik çeşitli imkanlar   sunmakta

YOK-Yaylalara yönelik altyapı ve tanıtım ve turizm konaklama tesisleri  az ve yetersiz.

-Geleneksel Selçuklu ve Osmanlı mutfağının ve et ve hamur işlerinin hakim olduğu bir şehir mutfağı bulunmakta, Türkiye Aşçılık milli takımı başkanı Ereğlili Rafet İncedir.

YOK-Yerel mutfağımıza yönelik yayın çalışması ,araştırma ve mutfak etkinlikleri henüz mevcut değil

-Şehirde ciddi sağlık sorunu kabul edilen çok sayıda kalp hastası var ,

YOK-Kriz durumlarımda Kroner Yoğum Bakım Ünitesi henüz yok

-Ereğliyi doğudan batıya gecen şehri çeşitli yönleriyle farklı kılan 3 ark var

YOK- Demirköprü arkı halen kullanımdadır.

Kentin yazın serinlemesine katkı veren ve merkezi bahçelerin sulanabilmesine

 imkan sağlayan diğer Tarzan Uzun ve Gülbahçe-Üçgöz arkları artık  yok.

- Şehrin ülke geneli en çok tanınan ismi orman gönüllüsü,orman dedesi Rahim demirbaş hoca var

YOK-Hoca tüm mal varlığı bu amaçla harcamış olmasına rağmen kentten ,kamu ve özel sektörden yeterli destek ve duyarlılık yok.

-200 bini Ereğli dışında ve 15 bini yurt dışında bulunan çevresi ve hiterlandı ile 175 bine içeride ,toplamda 400 bin nüfusa hitap eden şehrin

YOK- Önemli konular, iklim, ekolojik dengenin bozulması, çevresel problemler, issizlik,eğitim,turizmingerilemesi,sektörel değişiklikleri tartışmadan konuşmadan ,ortak paydalarda buluşmadan, iletişimdeki eksikleri, dayanışmayı, birlik ve beraberliği sağlamadan civar kentlerle kıyaslandığında sektörel gelirleri giderek azalma noktasına gelmiş bir kentin  varları ve yokları ile ilginç özellikleri

Sağlıcakla kalın

Mustafa Özyıldız

Kastamonu Üniversitesi / müdür